Klassiek patroon herkenbaar in de eerste Golfoorlog

Door Rik Min

Het onstaan van de eerste Golfoorlog verliept bijna geheel volgens de theorieën die Marx en Lenin voor het kapitalisme en het imperialisme hebben ontwikkeld. Weinigen in Nederland maken deze analyse. Laat staan dat het doorkomt op en in al onze "moderne media". Lenin toonde in 1917 in zijn beroemde boek "Het imperialisme als hoogste stadium van het kapitalisme" aan dat de eerste wereldoorlog, maar ook de tweede wereldoorlog en (naar mijn mening) nu ook de Golfoorlog: "een imperialistische oorlog is (d.w.z. een veroveringsoorlog, een roof- en plunderingsoorlog) met als doelstelling de verdeling van de wereld, de verdeling en herverdeling van de (neo)koloniën, van de invloedsferen van het financieringskapitaal". (Lenin, 1921; voorwoord nederlandse uitgave, vijfde druk, 1974).

Recessie

Voor het eerst sinds de tweede wereldoorlog verkeert de huidige imperialistische mogendheid, de Verenigde Staten, in een echte economische recessie. Recentelijk is dit door Bush toegegeven. Deze recessie is al tientallen jaren geleden voorspelt en geeft aan dat er sprake is van overproductie bij een dalende koopkracht op wereldschaal. Deze overproductie is ontstaan doordat fabrieken en bedrijven steeds moesten investeren in betere en nog rendabelere productiesystemen om de slag met de concurrenten voor te kunnen blijven. Tegelijkertijd is dat gepaard gegaan met een poging tot kostenvermindering door met zo min mogelijk arbeiders te produceren. De steeds groter wordende werkloosheid, die vanaf 1975 steeds maar is toegenomen, maakte dat de lonen en de koopkracht relatief steeds achterbleven. Daar komt momenteel nog bij dat er extra werkloosheid dreigt doordat de legers van o.a. Amerikaanse in met name West Duitsland inkrimpen. De uitbuiting van de arbeiders die nog wel werken kunnen bevindt zich momenteel op een geweldige hoog nivo. De productiviteit in Nederland is bijvoorbeeld het hoogste van West-Europa. En dien ten gevolge is er sprake van overproductie en een tekort aan koopkracht. Met name in de landbouw is de overproductie absurd in combinatie met de honger bij de massa's in de derde en de vierde wereld die geen koopkracht hebben. De gevolgen van deze record "productiviteit" is overal om ons heen te zien. De hoeveelheid mensen in de ziektewet en in de WAO zijn daar stille getuigen van. In de USA is het nog veel duidelijker. Daar zijn de de massa's van werklozen, analfabeten en andere uitgeslotenen zichtbaar op straat te zien.

Door het samengaan van grote hoeveelheden onverkoopbare producten, en een gigantische daling van de koopkracht in de kapitalistische landen, maar ook met name in de derde wereld landen, kunnen landen met een de kapitalistische systeem onmogelijk normaal uit deze economisch spiraal te komen. Hoezeer sommige regeringen het ook zouden willen.

Deze landen zijn op een gegeven moment erbij gebaat dat er een grote werkloosheid blijf. Dat houdt de lonen laag. Tegelijkertijd is de bezittende klasse van deze landen al tientallen jaren bezig een vijandsbeeld op te poetsen, bijvoorbeeld het vijandsbeeld van het communisme. Hierdoor kunnen oorlogsindustrie en wapenhandel enorme wapentransacties tot stand brengen en de westerse economiën behoorlijk opkrikken. Vele regeringen zijn daar wat blij mee. En tot overmaat van ramp zijn zij er in zekere zin bij gebaat om een oorlog positief te vinden.

Maar deze militair economische oppepper loopt nu ook op zijn laatste benen. Het oude vijandsbeeld is -- met het feit dat de Sovjet Unie geen vijand meer "wilde" zijn -- deels verdwenen. De een na de andere multinational uit het militair-industrieel complex kondigt aan dat zij nu genoodzaakt is fabrieken te sluiten. Ook het drama bij Philips laat zich deels hierdoor verklaren.

De meeste regeringen zitten tot over hun oren in de schulden, ook, en met name, de westerse "democratieën, inclusief de USA. Afgezien van de theorie dat de staatschulden in het westen grotendeels kunstmatig zijn, om privaat kapitaal een mogelijkheid te geven om rendabele staatsobligaties te kunnen kopen, is het totale beeld zeer ongunstig voor de kapitalistische wereld en het bijbehorende imperialisme.

Oorlog

Dan komt de klassiek oplossing, die Hitler ook al aandroeg om de economische problemen van Duitsand in de jaren dertig op te lossen: een oorlog, met het karakter van een imperialistische roof-oorlog, om rendement uit het in een legermacht geinvesteerd "kapitaal" te gaan halen. Zoek een vijand, liefs iemand die heerser is over een grondstoffenrijk gebied. Zorg dat het leger zijn geld terugverdient door met geweld zeggenschap af te dwingen over grondstoffen. Door oorlog kun je iets winnen: olie in dit geval. Laat alle werklozen een soldatenpakje aan trekken, dan ben je een probleem kwijt. Slachtoffers zijn geen bezwaar. De statistiek van de hoeveelheden werklozen zal drastisch dalen. Een dode soldaat is weer een binnenlands probleem minder. Op opengevallen plaatsen in de maatschappij, maar ook in het leger zelf, kunnen andere werklozen weer aan een baan worden geholpen. De oorlog levert tegelijkertijd ook "gewone" werkgelegenheid, want er zullen reparaties gedaan moeten worden, wegen aangelegd moeten worden, vliegtuigen en schepen worden gebouwd, kogels moeten worden gefabriceerd, etc. De ene zijn dood is de andere zijn brood. Misschien kan de reeds toegezegde sluiting van de Douglas fabrieken, de Muidense kruitfabriek en onderdelen van General Electic mogelijk weer ongedaan worden gemaakt.

Samengevat

De relatie tussen kapitalisme en oorlog in de keten van kapitalisme veroorzaakt overproductie, overproductie veroorzaakt recessie, recessie veroorzaakt werkloosheid, het internationale financieringskapitaal e.d. veroorzaakt imperialisme, imperialisme veroorzaakt wereldoorlogen, is alleen maar te doorbreken door het produceren "om de winst" te vervangen door een systeem van productie "om de producten". Dus het kapitalisme te vervangen door socialisme. Hoe moeilijk het vandaag de dag ook lijkt.

De wereld heeft nog steeds van alles tekort. Op wereldschaal is er een gigantisch tekort aan vrachtauto's, snelwegen, havens, telecommunicatie, huizen, steenfabrieken, elekticiteit, waterleidingen, plastic, beton, etc. De mensen sterven van de honger. De werkloosheid is gigantisch. Als de verpauperde massa's het perspectief zouden zien van het socialisme zouden de meeste mensen er bovenop kunnen komen. Nu geldt de macht van de "vrije markt" en de "vrije concurrentie" waar de multinationals zich als een vis in het water mee voelen. Een voorwaarde voor succes is dat tegelijkertijd in de westerse landen de macht van het imperialisme doorbroken worden. Dat kan het beste door de bezittende klasse armer te maken, niet door roof, maar door de koopkracht te verhogen, door hogere looneisen te stellen, op basis van de enorme meerwaarde die de arbeidersklasse in Nederland produceerd. Volgens de theorieen van Marx en Lenin is dat een voorwaarde voor betere perspectieven voor iedereen.

Noot: Lenin, "Het imperialisme als hoogste stadium van het kapitalisme" (1921; nederlandse uitgave, vijfde druk, 1974).

Gepubliceerd in Manifest ../../19... (en in de Anti-facist ../../19... en in VCB-blad: Strijd, Belgie ../../19...)