Lezing - discussie

Marxisme, socialisme en communisme

25 september 2002 in de Vrijhof op de campus van de UT

ruwe tekst

Voor de hand liggende antwoorden en gezichtspunten worden in het dagelijks leven, in de politiek, op de universiteiten en in de media vaak niet gegeven. Een kind moest in het sprookje van de kleren van de keizer, zeggen dat de keizer geen kleren aan heeft. Niemand anders durfde het te zeggen... Gallilei en Copernicus hebben er honderden jaren over moeten doen, voordat alle gelovigen er van overtuigd raakten dat de aarde om de zon draait in plaats van omgekeerd. Darwin en zijn ideeen moeten tot op heden nog opboksen tegen kringen die nog steeds hun kinderen (en ons) proberen te vertellen (zelfs op de televisie) dat de evolutietheorie onzin is. De theoloog Kluitert heeft recent gezegd dat - wat hem betreft - bewezen is dat er na de dood niks meer is. Hij wordt niet geloofd. En al helemaal niet in islam-kringen.

Voor mij zijn de somalische Hirsi Ali en Gretta Duisenberg helden. Ze zeggen beiden wat iedereen kan zien, maar door de publieke opinie, en de media, wordt doodgezwegen; dat iets volkomen anders is dan iedereen geloofd. Marx was (en is) ook zo 'n held. Hij heeft (als econoom) de wereld weten te verklaren. De oorzaak van rijkdom; de oorzaak van armoede; de oorzaak van oorlog en de oorzaak van crisissen; en niet te vergeten de oorzaak van trekarbeid (welke heden ten dagen - onder het kopje asylzoekers - zo'n discussie los maakt).

Wat zijn toch die mechanismes dat de spraakmakende gemeenschap of de machthebbers iets blijven ontkennen? Het antwoord is: omdat ze een ander belang hebben dan de werkende klasse. Net als dat een rechercheur altijd kijkt en denkt van uit een mogelijk motief van een mogelijke dader, kijkt een marxist, communist, altijd van uit iemands belang. En dat is altijd het materiele belang.

Communisten denken heel anders dan andere mensen, omdat ze denken van uit de belangen van de werkende bevolking. De eeuwige strijd tussen de bezittende klasse (zij die niet hoeven te werken voor hun brood of voor een deel van hun brood) en de werkende klasse (zij, die geen bezit hebben of aandelen). Die strijd, die tegenstelling, is alles bepalend voor de dagelijkse gang op aarde. Onze wereldbeschouwing is dn ook gebaseerd op het filosofisch materialisme en de materialistische dialectiek. Hegel en Feuerbach hebben daar de kiel van gelegd.

Mijn verhaal zal in verband met de tijd slechts dingen kunnen aanstippen. Niet alles kan ik hier verklaren. Mijn verhaal zal vragen oproepen en vaak geen uitgewerkte antwoorden geven. Ik hoop niet dat dat een bezwaar is. De discussie zal hierna de mogelijkheid geven dat manco te corrigeren.

Er zijn - volgens communisten/marxisten - twee grote, fundamentele en alles overheersende fenomenen die de loop van de wereldgebeuren domineren: dat is het gevaar van de werkloosheid (dus de economische crises) en het gevaar voor oorlog (wereldoorlogen). Van al deze gevaren wordt de ware oorzaak en de ware feiten systematisch weggemoffeld; net als in de tijd van Gallilei en Copernicus. Met deze twee fenomenen zeg maar dreigingen, hebben we momenteel te maken: de dreigende oorlog om Irak (om de hegonomie over de olie); de dreigende s; de Japanse crisis; Argentijnse crisis; het komt steeds dichterbij en raakt ons allen. Nu al.

Iedereen kijkt naar deze dreigingen als konijnen in de lichtbundel van een lichtbak van een stroper: gebiologeerd blijft het haasje zitten en durft niet uit de lichtbundel te stappen. De burgelijke politiek heeft aangaande deze twee dreigingen geen antwoord; en de burgelijke wetenschap ook niet. Politici en wetenschappers, beide groepen hebben een enorme blinde vlek. Een ideologische blinde vlek. Die blinde vlek is hen aangepraat of opgedrongen in de Koude oorlog. Aangepraat of opgedrongen of vanwege iemands belang? U mag zelf kiezen welke term er op van toepassing is. De media spelen hier een enorme rol bij; zoals vroeger de kerken. Maar de universiteiten ook. Kloppen de lesprogramma's van de universiteiten wel? De meest onzinnige dingen passeren de revu; de meest onzinnige dingen worden gesubsidieerd, zoals introductieweken, collectieve zuipfeesten en colleges over metafysica. Maar discussies over politiek en marxisme, economie of zelfs geschiedenis (van met name de Tweede Wereld Oorlog en de Koude Oorlog, worden als niet relevant of niet interessant, of niet realistisch, uit de weggegaan; ook en met name in het VWO.

Vijftig jaar lang heeft de PvdA in alle toonaarden ontkend dat het kapitalisme in een crisis kan omslaan; vijftig jaar lang heeft de PvdA onkent dat het kapitalisme tot oorlogen en wereldoorlogen leidt. Automatisch en per definitie. Omdat de productiemiddelen en de beslissingen om en waarin te investeren in handen zijn van prive-personen. Dus is de kwestie die Marx al 150 jaar geleden heeft aangetoond, als de oorzaak van ellende, armoede, oorlog, werkeloosheid, koopkrachtverlies, uitzichtsloosheid en uiteindelijk stilstand.

Wij ontkennen niet de belangrijkheid van kapitaal; van investeren; zelfs niet van winst maken; maar waarom het, in handen van individuen, dus ondemocratisch en buiten de democratische besluitvorming omgaand, tot deze twee angstige alles bepalende fenomenen moet en zal leiden.

Het probleem van de sociaal democraten, van de PvdA en van GroenLinks, is dat ze dingen verzinnen om het kapitalisme menselijk te maken, maar dat die oplossingen contra-productief of zinloos zijn, en blijken te zijn: omdat het systeem van produceren en het prive bezit van de productiemiddelen, de oorzaak van al deze ellende is. Het is dan dweilen met de kraan open. Bijvoorbeeld Melkert-banen. Dat is goed geld van de werkende klasse aanwenden voor goedkope arbeidsplaatsen; de profit gaat naar de winstmarges van de bezittende klasse. Het heeft verdringing - van mensen in andere arbeidsplaatsen - tot gevolg. Het geld "accumuleert naar boven"; de bezittende klasse profiteert er uiteindelijk van. Bijna alles is zinloos onder het kapitalisme.

Alle goede bedoelingen, en al ons goede geld, verdwijnt in de bodemloze put van de groot kapitaal-bezitters die het vervolgens braak laten liggen zoals grootgrondbezitters uiteindelijk - bij crises - ook bijna altijd hun grond liever braak laten liggen, dan exploiteren. Bijvoorbeeld in de gezondheidssector in handen laten rollen van het medische-industrieel complex en al ons goede geld laat rollen richting de olie- en afval-industrie. Er worden mensen stinkend rijk, omdat sommigen niet zien dat in dit systeem alles altijd 'naar boven valt".

Jullie weten wat meerwaarde is? Meerwaarde ontstaat altijd door arbeid. Waarom zou een grondbezitter of een kapitaal-bezitter deze meerwaarde (of winst) zich mogen toeeigenen? Is het niet veel logischer dat de werkende klasse deze profits krijgt?

Het kapitaal zorgt er heel erg goed voor dat ze een groot aantal mensen tevreden stelt. Men zorgt er o.a. voor dat er een vrij brede middenklasse ontstaat, die veel voordeeltjes krijgt, meestal enorm profiteert van subsidies en/of belastingvoordeel, die gewone mensen in de regel niet kunnen krijgen, en die dit systeem (dan) blijven verdedigen en/of blijven goedpraten. Mensen met dure huizen en mensen met veel aandelen zijn of worden op dat punt ingepakt. Daarom wordt dat ook allemaal via incentives bevorderd en/of gesubsidieerd met geld van de arbeidende bevolking; dat wel. Zorg in een burgelijke democratie dus dat 51 procent tevreden is; dan kan die andere 49 procent feitelijk barsten. Een feit is dat in de USA, in 2001, 52 procent van het bespaarde belastinggeld naar de 1 procent rijkste Amerikanen is gegaan (NRC, sept. 2002)

We moeten constateren dat er in het westen een - laten we het maar noemen - diktatuur van de burgerij is ontstaan. Oude en nieuwe rijken hebben in Nederland maar ook elders, anno 2002, feitelijk de macht te pakken over de arbeidersklasse; de werkende klasse. Dames en heren, ze willen via de MUB, en het afschaffen van de WUB, ook de macht over de universiteiten. In ieder geval over het denken van de mensen.

Een van de belangrijkste marxistische stellingen is, dat als iemand het niet met je eens is, hij/zij (blijkbaar) (bewust of onbewust) andere belangen dan jou ergens heeft. Daarom wordt het denken of iemands manier van denken bepaald door het materiele belang wat iemand heeft; d.w.z. door zijn/haar materiele positie. Het 'zijn bepaalt het bewustzijn'; zoals dat in ons jargon heet. Of anders gezegd: het maatschappelijk zijn bepaalt iemands politiek-ideologische bewust-zijn.

Als er een groep is gedemoniseerd de laatste 50 jaar dan zijn het wel de communisten. Te pas en te oppas werden en worden er dingen over ons, de SU, Cuba en China verteld die achteraf onzin bleken te zijn of uit het verband gerukt. Het gevolg was deels voorspelbaar en deel onvoorstelbaar. De waarheid over de Koude Oorlog moet nog steeds boven tafel komen; laat staan dat de geschiedenis van na de oorlog al geschreven (en begrepen) kan worden. Er is een massief media-geweld ontstaan tegen bevrijdingsbewegingen en communisten. Varierend van grof, bruut, gewelddadig, berufsverboden, intrekken van uitkeringen en verblijfsvergunningen, zoals zojuist van onze Utrechtse kameraad, de filippijnse Sison, tot veel erger: veel heimelijker, zoals culturele overrulings campagnes die op een wonderlijke wijze gekke ideeen in de hoofden en harten van de bevolking nestelen. U gelooft het wellicht niet, maar denk aan Portugal (rond 1975), Italie (rond de 80-er jaren) en Niguragua. Wat in het klein in Nicaragua is gebeurd (leugens over Noriega en de scandinisten, zoals 15 jaar later bleek), is in het groot met/in de Sovjet Unie gebeurd.

De SU is niet van binnenuit (omdat het niet zou werken), maar van buiten af, kapot gemaakt. En notabene met ons geld, het geld van de nederlandse werkende mens, met onze politieke partijen, en met behulp zelfs van allerlei linkse clubs, zoals Amnesty, Greenpeace, etc.. (Bewust of onbewust; altijd maar schelden op de SU; over 'splinters' en niet kijken naar de 'balk' in het eigen oog; bijvoorbeeld over het milieu, atoomenergie en niet kijken naar atoombommen van de Amerikanen.). Dat heb ik het aller ergste gevonden in mijn politiek loopbaan, al die linkse vrienden, in de loop van de tijd, die allemaal salonsocialist bleken te zijn. Elsbeth Etty, Gijs Schreuder, Ina Brouwer, Paul Rossenmuller, en co.

Van alle tegenstellingen in de wereld, zoals tussen man en vrouw, tussen buren, tussen blank, zwart en gekleurd, tussen begaafd en niet begaafd, tussen racist en niet racist, tussen verspiller en niet verspiller, tussen fietser en automobilist, e.d., is de uiteindelijke tegenstelling tussen kapitaal en arbeid echter de enige die echt over blijft, die de grootste, alles bepalend en doorslaggevend is. Maar het is ook een van de meest kunstmatige; de enige die in de toekomst ook echt veranderd kan en zal worden (omdat hij door de samenleving is gecreeerd). De andere tegenstellingen niet; die zijn meestal vrij natuurlijk.

Zijn er elektrotechnische ingenieurs in de zaal? Nee? Goed; ik zelf ben er een. Wij weten dat je plus en min niet door elkaar moet halen. Plus is nu eenmaal plus; en min is nu eenmaal min. Elke schakeling, elke printplaat, elke televisie; elke computer, loopt daar op. De grote driving force, in de maatschappij, is de tegenstelling tussen kapitaal en arbeid, plus resp. min, tussen kapitaal bezitters en degenen die voor hun dagelijkse brood, hun gezin, moeten werken, omdat ze niets bezitten; geen eigenaar van de productiemiddelen zijn. Alleen de middenklasse zit er midden tussen in. Die behoren deels tot de werkende klasse; en deels vaak tot de bezittende klasse; maar weer niet - als het er op aan komt - tot de groot-bezitters of de veel-bezitters. Zoals wij dat noemen. In hun lichaam, in hun hart, botsen dan ook twee belangen. Dat maakt hen tot een onzekere factor in de politiek. Ze kunnen een enorm vals klassebewustzijn hebben; hun kinderen zijn vaak geneigd tot radicalisme; en dat is vaak contra-productief (voor de belangen van de werkende klasse in zijn geheel).

De PvdA dames en heren. De PvdA is een partij waar een links iemand zich voor schaamt. Deze partij is niet socialistisch. Dat zegt ze zelf ook. Deze partij domineert wel, maar dat komt omdat ze er alles aan gedaan heeft ander links monddood te maken; uit te schakelen; te elimineren. Al die discussies in de Volkskrant en in de LPF gaan over links dit en links dat; en eigenlijk maar over een ding: de PvdA. Dat is behoorlijk irritant voor echte linkse stromingen. Want links is opkomen voor de werkende klasse. De PvdA heeft (ook) volkomen achterhaalde standpunten over het Midden Oosten, bevrijdingsbewegingen, Sebrenica, Milosevic, Afganistan, etc. en steunt systematisch de verkeerde bewegingen en mensen in de wereld: Bush, Peres, Jeltsin, Sharon, en de multinationals (die zoals we weten juist in Nederland vaak hun werkterrein hebben). Waarom toch?

Ik beschouw de anti-globalisten of de anders-globalisten als de eerste golf van bewuste mensen, die de fakkel momenteel samen met ons, communisten, heel goed dragen en verder brengen. Misschien de Internationale Socialisten, de I.S.? Ze hebben op drie belangrijke punten wel hele vreemde standpunten: Joegoslavie, Cuba, en de voormalige SU. Maar wie weet overstijgen ze die standpunten nog eens. We moeten samenwerken; hebben elkaars drive nodig.

Milosevic: Over Milosevic kun ik stellen dat hij geen socialist, laat staan communist, is of is geweest. Zijn land Joegoslavie ook niet. Toch heb ik hem de afgelopen 10 jaar altijd gesteund; en Joegoslavie, tegen uiteenvallen, ook. Wij, communisten, steunen in principe altijd bevrijdingsbewegingen en nooit afscheidingsbewegingen. De USA heeft in de Koude Oorlog precies het omgekeerde gedaan. Ze steunde alke afscheidingsbeweging; zelfs de Koerden. Op de eerste plaats om communisten / socialisten te ondermijnen en ten tweede om nu - na het vallen van de muur - er niet meer af te komen en om die afscheidingsbewegingen te gebruiken om de rest van Oost Europa nog verder te slopen.

Sebrenica en Israel: Degenen die safe havens hebben uitgevonden, zoals die rondom Sebrenica, zijn dezelfde als degenen die een zuiver joodse staat willen steunen en (nog steeds) willen nastreven. Het lijkt leuk; doet het ook goed in de media; bij de mensen die van ruzie en oorlog af willen, maar gaat voorbij aan het feit dat de grond en de huizen en de boomgaarden van een ander zijn. Daar komt - hoe je het ook wendt of keert, op termijn, altijd (weer) oorlog door: moord doodslag en vergelding.

Arafat: Arafat is geen socialist, laat staan communist. Toch heb ik hem altijd gesteund en ik laat hem niet vallen. Net als het ANC bereikt de PLO geen socialisme. Maar ik identificeer me met hen; als bevrijdingsbeweging. Ze maken geen onderscheid tussen blank en zwart; tussen bosnische moslims of bosnische serven; tussen joden en niet joden. Isreal is - naar mijn stellige mening - niet alleen voor Joden maar voor al haar ingezetenen. Daarom is de PLO ook een bevrijdingsbeweging en geen afscheidingsbeweging zoals velen denken te moeten geloven.